Στη νομοθεσία που διέπει τα γαλακτοκομικά προϊόντα και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους αναφέρθηκαν οι ομιλητές στην ημερίδα «Η ελληνική παραγωγή γαλακτοκομικών προϊόντων και οι προοπτικές ανάπτυξης του κλάδου», που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της έκθεσης DAIRY EXPO 2013 το Σάββατο 2 Νοεμβρίου στις 11.00 π.μ. στο διεθνή Αερολιμένα Αθηνών «Ελευθέριος Βενιζέλος». Η ημερίδα διοργανώθηκε όσον αφορά την επιστημονική επιμέλεια από το Ινστιτούτο Γάλακτος Ιωαννίνων του ΕΛΓΟ Δήμητρα, και την εταιρεία o.mind Creatives όσον αφορά την οργανωτική.
Προϊόντα Π.Ο.Π.
Καταρχάς, παρουσιάστηκαν από την κ. Παθιάκη, χημικό του Τμήματος Πιστοποίησης του ΕΛΓΟ Δήμητρα, οι προδιαγραφές των τυροκομικών προϊόντων Π.Ο.Π., τα στάδια πιστοποίησης μιας επιχείρησης, τα σημεία, τα οποία λαμβάνονται υπόψη κατά τη διενέργεια των ελέγχων, αλλά και τα στοιχεία που πρέπει να αναγράφονται στην ετικέτα ενός Π.Ο.Π. προϊόντος: το τυρί, η επωνυμία και η έδρα του παραγωγού, το βάρος του περιεχομένου, η ημερομηνία παραγωγής, ο αριθμός πιστοποιητικού του Agrocert και από τις 4 Ιανουαρίου 2016 υποχρεωτικά η κοινοτική σήμανση, η οποία έως τώρα ήταν προαιρετική. Σύμφωνα με την κ. Παθιάκη, 336 επιχειρήσεις παράγουν 610 προϊόντα Π.Ο.Π., καθώς μία επιχείρηση μπορεί να εμπορεύεται περισσότερα του ενός προϊόντα. Όπως επεσήμανε η κ. Παθιάκη, «το μεγαλύτερο μέρος από αυτά είναι τυροκομικά προϊόντα και προέρχονται από τη Θεσσαλία, ενώ προϊόντα Π.Ο.Π. παράγονται και στην Κεντρική Μακεδονία, τη Στερεά Ελλάδα, αλλά και την Αττική, όπου έχουν την έδρα τους επιχειρήσεις που διακινούν Π.Ο.Π. προϊόντα.
Όπως δήλωσε στο Agronews ο Ιωάννης Σαμέλης από το Ινστιτούτο Γάλακτος Ιωαννίνων, «τα προϊόντα Π.Ο.Π. πρέπει να τα φυλάμε ως κόρη οφθαλμού». Σύμφωνα με τον κ. Σαμέλη, χρειάζεται επικαιροποίηση κάποιων περιγραφών προϊόντων Π.Ο.Π. Για παράδειγμα, όπως ανέφερε, «το γαλοτύρι είναι ένα φρέσκο τυρί, ενώ «το Π.Ο.Π. που έχουμε από παλιά λέει ότι ωριμάζει σε ασκούς ή σε βαρέλια. Πρέπει να πουν οι αρμόδιες αρχές, όποιος έχει την ευθύνη «αυτό που παράγουμε σήμερα το λένε έτσι και παράγεται με αυτόν τον τρόπο». Όπως προτείνει, «δύο βασικά πράγματα πρέπει να γίνουν: πραγματική εκπαίδευση και διεπαγγελματικές οργανώσεις, όπως στο εξωτερικό».
Όμως, σήμερα οι ελληνικές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τον Αποστόλη Νούλη, χημικό από την εταιρεία Lloyd’s, «δε φτάνει να έχουν Π.Ο.Π. ή καλής ποιότητας προϊόντα. Αν θέλουν να εξάγουν, θα πρέπει να είναι πιστοποιημένες με κάποιο από τα διεθνή πρότυπα, όπως το BRC ή το IFS». Σύμφωνα με τον κ. Νούλη, «στο παρελθόν είχαμε πιστοποιημένες επιχειρήσεις, τώρα υπάρχουν επιχειρήσεις που είναι πολύ δύσκολο να καλύψουν αυτές τις απαιτήσεις».
Συγκεκριμένα στον τομέα της αιγοπροβατοτροφίας, έχουν κλείσει αρκετές «σταυλισμένες» μονάδες εκτροφής αιγοπροβάτων στην Ήπειρο, σύμφωνα με την κ. Τζουραμάνη από το Ινστιτούτο Γεωργοοικονομικών και Κοινωνιολογικών Ερευνών, ενώ, οι μεγάλες εκμεταλλεύσεις (πάνω από 200 ζώα) ενισχύονται.
Ελληνικό Σήμα
Επίσης, η κ. Σπέντζου, γεωπόνος και προϊσταμένη του τμήματος προδιαγραφών του ΕΛΓΟ Δήμητρα, έκανε γνωστές τις εξελίξεις σχετικά με το ελληνικό σήμα γάλακτος και γαλακτοκομικών προϊόντων. Όπως ανέφερε, ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση του Σχεδίου Κανονισμού απονομής Ελληνικού Σήματος στο γάλα και τα γαλακτομικά προϊόντα στις 25 Οκτωβρίου 2013.
Όπως παρουσίασε η κ. Σπέντζου, σύμφωνα με τον Κανονισμό, τα προϊόντα στα οποία απονέμεται το Ελληνικό Σήμα είναι τα:
i) «Είδη γάλακτος» που διατίθενται στην κατανάλωση (άρθρο 80 Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
ii) «διατηρημένα γάλατα, μερικά και ολικά αφυδατωμένα» (Παράρτημα I του άρθρου 80(α) Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
iii) «αφρόγαλα», «βούτυρο» και «γαλακτικές λιπαρές ύλες» (άρθρο 81 του Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
iv) «γιαούρτι» (άρθρο 82 Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
v) «τυροκομικά προϊόντα» (άρθρο 83 Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
vi) «ρυζόγαλο», «κρέμα» και «επιδόρπια με βάση το γάλα» (άρθρο 84 Κώδικα Τροφίμων και Ποτών).
Οι απαιτήσεις απονομής ελληνικού σήματος είναι: 1) οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας και συσκευασίας γάλακτος και οι εγκαταστάσεις παραγωγής και συσκευασίας γαλακτοκομικών προϊόντων, να εδρεύουν στην Ελλάδα
2) το νωπό γάλα που χρησιμοποιείται για την παραγωγή των προϊόντων, να παράγεται σε κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις στην Ελλάδα
3) τα γαλακτοκομικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται ως συστατικά σε άλλα προϊόντα του Κανονισμού, να είναι ελληνικής προέλευσης, όπως και το ρύζι που χρησιμοποιείται στο «ρυζόγαλο», το 75% τουλάχιστον των «ειδών γάλακτος» και το 75% των προϊόντων γάλακτος (αναγόμενα σε νωπό γάλα) που χρησιμοποιούνται στα «επιδόρπια με βάση το γάλα» και το μέλι που χρησιμοποιείται στα «επιδόρπια με βάση το γάλα»
4) να καθιερώνεται και να τηρείται διαδικασία ιχνηλασιμότητας από την επιχείρηση
5) να εξασφαλίζεται σαφής διαχωρισμός του γάλακτος ελληνικής προέλευσης από γάλα άλλης προέλευσης, σε όλα τα στάδια παραγωγικών διαδικασιών
6) να τηρείται αρχείο εισροών-εκροών
7) να αναγράφεται υποχρεωτικά και η ένδειξη «Ελληνικό Σήμα» στα συνοδευτικά έγγραφα στο λογιστικό σύστημα της Επιχείρησης και η περιγραφή των τελικών προϊόντων να περιλαμβάνει την ένδειξη «Ελληνικό Σήμα».
Επίσης, όπως παρουσίασε η κ. Σπέντζου, «το ελληνικό σήμα πρέπει να τοποθετείται επί των: i) μέσων συσκευασίας των προσυσκευασμένων προϊόντων
ii) μονάδων παραγωγής (κεφάλι, βαρέλι, δοχείο κλπ) των τυροκομικών προϊόντων που διατίθενται στην κατανάλωση
iii) αυτόματων πωλητών χύμα θερμικά επεξεργασμένου γάλακτος προς πόση.
Επιπλέον, στην ημερίδα αναλύθηκαν από τον κ. Σιραγάκη, χημικό του Food Allergens Lab, τα οφέλη στην υγεία χάρη στα αντιοξειδωτικά συστατικά παραδοσιακών ελληνικών γαλακτομικών προϊόντων, από τον κ. Σκανδάμη, επίκουρο καθηγητή στο Γ.Π.Α., οι παθολογικοί μικροοργανισμοί που μπορούν να εισέλθουν στο γάλα ως μικροβιολογικά πολύπλοκο προϊόν, τα διαθρεπτικά χαρακτηριστικά προϊόντων με βάση το γάλα και τα δημητριακά, η άλμη ως μέσο ωρίμανσης και διατήρησης των τυριών, οι διαφορές και ομοιότητες τυριών που ωρίμασαν σε δεξαμενές μεγάλης χωρητικότητας με αυτά που ωρίμασαν σε λευκοσιδηρά δοχεία.
Ακόμα, η κ. Ζωίδου από το Εργαστήριο Γαλακτοκομίας του Γ.Π.Α., παρουσίασε τα χαρακτηριστικά των προϊόντων τυρογάλακτος με χαμηλά λιπαρά, που δημιουργήθηκαν στο Εργαστήριο του Γ.Π.Α. Όπως τόνισε, «έχει αυξηθεί η τάση για κατανάλωση τυριών με χαμηλά λιπαρά. Επίσης, όσον αφορά τα τυριά τυρογάλακτος παρατηρείται αυξανόμενη παραγωγή και κατανάλωση τα τελευταία χρόνια».
Τέλος, η κ. Γιαννοπούλου από το Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων του Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα «να συμπεριληφθεί στα γάλατα το γάλα γαϊδούρας, για το οποίο δεν υπάρχει θεσπισμένο πλαίσιο, μόνο μεμονωμένες ενέργειες σε ακαδημαϊκά ιδρύματα». Σύμφωνα με την κ. Γιαννοπούλου, «στην Ελλάδα υπάρχουν 10 εκτροφές όνων και το γάλα τους δεν κυκλοφορεί στο εμπόριο, σε αντίθεση με την Ευρώπη που κυκλοφορεί ως γάλα – σκόνη». Όπως συμπέρανε, «το γάλα γαϊδούρας δεν είναι πρόκληση, αφού τα οφέλη του τα γνώριζαν οι άνθρωποι από την αρχαιότητα. Πρόκληση είναι η διατροφική του αξιοποίηση με στόχο, από τη μία, να είναι προσιτό στον καταναλωτή, και, από την άλλη, ο παραγωγός να καρπώνεται αυτό που του αρμόζει».
